Wat is eigenlijk ‘typisch luthers’ en welke rol en positie hadden én hebben lutheranen in onze maatschappij? Dit najaar onderzoeken we deze vraag met een dubbele tentoonstelling en door de ogen van twee bijzondere kunstenaars. In de kerkzaal is de tentoonstelling Johann Georg Schwartze – uit de schaduw van zijn dochter te zien met 19e-eeuwse portretten van de elite, waaronder lutheranen. In de monumentale hal van het museum tonen we – bij wijze van portrait gallery – een kunstopdracht van ‘fotograaf aller Nederlanders’ Koos Breukel: Lutheranen in beeld.
De geschiedenis van het lutheranisme in Nederland is het verhaal van een gemeenschap – van mensen dus. Het lutherse geloof wordt handen en voeten gegeven in het dagelijks leven, is mensenwerk. De lutherse gemeenschap is altijd een minderheid geweest in Nederland. In 2024 bestaat de gemeenschap uit niet meer dan 10.000 aanhangers, waarvan een deel actief is in de kerk en bij verschillende diaconale projecten. Het Luther Museum Amsterdam ziet het als haar taak om het materiële en immateriële erfgoed en de beleving van wat het is luthers te zijn in de maatschappij vast te leggen en uit te dragen, actief te houden en zichtbaar te maken. In Lutheranen in Beeld tonen we bijzondere portretten van Koos Breukel van lutheranen die op de achtergrond bijdragen aan de lutherse gemeenschap.
Van de persoonlijke verhalen van de door Koos Breukel geportretteerde gelovigen - jong en oud, met verschillende sociale en culturele achtergronden – wordt een podcast gemaakt, waarmee het publiek een beter beeld krijgt van wat het is luthers te zijn in Nederland anno nu. Hoe worden de lutherse waarden vertaald in het dagelijks leven? Wat is het verhaal van de gemeenschap (kunnen we überhaupt wel spreken van één gemeenschap)? Hoe zien zij hun rol in het licht van de geschiedenis? En wat voor een beeld schetsen zij voor de toekomst? De podcast is gemaakt door Bart Geeraedts en noemen we Lutheranen aan het woord. Deze is te beluisteren in je favoriete podcastapp.
De fotoserie van Koos Breukel is onderdeel van de museumcollectie en wordt na de expositie in het Luther Museum beschikbaar gesteld voor presentaties bij verschillende lutherse kerken in Nederland.
Koos Breukel (1962) opereert aan de top van de Nederlandse portretfotografie. In zijn carrière fotografeerde hij uiteenlopende personen. Van studenten, schrijvers, zeilers tot kunstenaars, transgenders, politici en leden van het Koninklijk Huis. Ook werkt Breukel regelmatig mee aan humane projecten. Zijn focus is het maken van eerlijke, rauwe portretten van mensen. Hij legt zijn onderwerp vaak vast tegen een donkere, effen achtergrond, met een eenvoudige belichting en veel aandacht voor het verhaal dat de huid en ogen van de geportretteerde vertellen. De portretten tonen zijn nieuwsgierigheid naar de mens. Geboorte, leven, ziekte en dood zijn belangrijke thema’s in de portretten van Koos Breukel. Zo maakte hij een aantal series foto’s van ernstig zieke vrienden, tot vlak voor hun dood. Maar Breukel is ook bekend van het eerste staatsieportret van Koning Willem-Alexander en Koningin Máxima, uit 2013. Koos Breukel had solotentoonstellingen in het Nederlands Foto Instituut in Rotterdam, Museum De Hallen in Haarlem en de Kunsthal in Rotterdam, en vele tentoonstellingen wereldwijd.