Lutherse gemeenten / Gelderland / Zutphen

Zutphen

De eerste vermelding van Luthers leven vinden we al omstreeks 1530. Toch was er nog niet sprake van een georganiseerde gemeente, maar uitingen van Lutheranisme werden gedoogd.

De tegenwerking van Calvinisten was fel. Dat blijkt wel uit het feit, dat de stadsoverheid als voorwaarde voor het stadsburgerschap het lidmaatschap van de Calvinistische kerk stelde.

Omstreeks 1650 begint zich desondanks toch een gemeente te formeren. Men beriep zelfs een predikant. Deze was van Deense nationaliteit. De huisdiensten vonden ’s nachts plaats. Deze werden getolereerd. Een uitzondering was echter de bediening van het Heilig Avondmaal (als zijnde te Rooms Katholiek!).

In het rampjaar 1672 viel de stad in Franse handen. Toen dezen verdwenen (in 1674) werd hun plaats ingenomen door Staatse garnizoenen. Zij bestonden veelal uit Duitse huursoldaten.

Zij brachten eigen veldpredikers mee, die ook de Zutphense groep Lutheranen bedienden. Het klimaat voor de Lutheranen werd aanzienlijk milder (mede door tussenkomst van het Amsterdamse Consistorie).

In 1693 werd een huis aan de Beukerstraat gekocht. Dit werd na verbouwing in 1694 als kerk ingewijd. Een aanvraag om als zelfstandige kerk te worden erkend, werd in eerste instantie afgewezen. Amsterdam was bang dat zij gezien de zwakke financiële positie van de Zutphense gemeente zouden moeten opdraaien voor een predikanten traktement! Na het vertrek van de garnizoenen kromp de gemeente aanzienlijk.

Langzaam komt zij dit te boven, en er ontstond zelfs een zekere welvaart. Zo zelfs, dat men in 1850 een hofje aan de Geweldigershoek kon bouwen. Nieuwkomers werden geridderd in de orde van “die Swaene” (Als laudatium werd de kreet “Doctor Luther, Stiefkop” gebruikt).

In de 21^e eeuw werd dit hof verkocht aan de stichting St. Walburgis.

Omstreeks 1900 bouwde de kerk (niet de Diaconie!) als belegging 10 woninkjes voor minder bedeelden (in de tuin van de oude pastorie).

Sinds 2011 vormt Zutphen samen met Arnhem en Apeldoorn een combinatie.

Van deze Lutherse gemeente is een avondmaals loodje bekend. Zie: Donga en van den Berg, Geslagen Verbeelding. Of de website www.luthersepenningen.nl.

Het adres van de kerk luidt: Beukerstraat 10, Zutphen