Lutherse gemeenten / Noord-Holland / Hoorn
Hoorn
Zoals in vrijwel alle Zuiderzeestadjes zijn ook in Hoorn in het begin van de 17e eeuw sporen van Luthers leven te signaleren. Het betreft hier zoals overal elders buitenlandse handelaren en scheepslui. Het waren ook hier Scandinaviërs en mensen uit de plaatsen rond het Duitse deel van de Oostzee. Door de groei van de economie groeide ook de behoefte aan ambachtslieden waarvoor ter plaatse geen aanbod was. Deze werden gevonden in Scandinavië en Duitsland (o.a. Ost Friesland). De Lutherse groep is in deze fase klein.
In 1628 bood zich bij toeval een Lutherse predikant uit Emden aan als dominee (Hij was de ellende van de dertigjarige oorlog in Duitsland ontvlucht). De eerste kerkdienst onder zijn leiding vond plaats in een bakkerij ter plaatse. Door de grote belangstelling ontstond er reeds spoedig ruimtegebrek, zodat men naar de Munt mocht uitwijken.
Een eerste kerkorde werd in overleg met het Amsterdamse Consistorie opgesteld. Er ontstonden in de praktijk twee Lutherse gemeenten (één “Duitse” en één “Nederlandse”)!
Na de nodige conflicten kwam er rond 1656 een zekere mate van stabilisatie tot stand.
Mede hierdoor vond er in de laatste decennia van de 17e eeuw een sterke gemeentegroei plaats.
In 1696 werd door conflicten met het Amsterdamse Consistorie de Lutherse gemeente van Hoorn geschrapt als lid van de Lutherse Fraterniteit. Men sloot zich aan bij de zogenaamde Haagse Unie. In 1713 vonden echter al reeds nieuwe contacten plaats met de fraterniteit, wat tot hernieuwde inlijving leidde.
De gemeente loofde in 1701 een loterijpenning uit aan Cornelia Schadé. Deze penning is de enige Lutherse loterijpenning in de Nederlanden.
In 1769 werd de bouw van de huidige kerk aan het Ramen mogelijk. De financiering werd mogelijk door veel collectes in Nederlandse, Scandinavische en Duitse gemeenten. Zelfs de Lutherse kerk van Batavia schonk een bijdrage!
De kerkscheuring van 1791 leidde in 1801 tot een tweedeling in de gemeente. Het afgescheiden gedeelte vond een kerkruimte in het Foreesthuis. Ook hier duurde de uittreding niet lang: in 1815 vond reeds de hereniging plaats.
Door de groeiende vrijzinnigheid binnen de kerk vond in 1846 opnieuw aansluiting bij de Hersteld Lutherse Kerk plaats. Deze uittreding zou duren tot de landelijke hereniging in 1952.
Ook in de Hoornse gemeente vond in de 20e eeuw door de ontkerkelijking en vergrijzing een gestage afname van gemeenteleden plaats.
De huidige kerk bevindt zich aan het Ramen 4
