Lutherse gemeenten / Groningen / Groningen

Groningen

Rond 1617 vinden we de eerste tekenen van de aanwezigheid van Lutheranen in de stad Groningen. Het waren vooral handelslieden uit Ost Friesland en vluchtelingen als gevolg van de 30 jarige oorlog in Duitsland. Beide groepen waren hoofdzakelijk Luthers.

De juiste datum van gemeentestichting is onbekend. Uit het jaar 1643 zijn evenwel kerkenraadsnotulen en brieven aan het Amsterdamse consistorie bekend die aantonen dat er in dat jaar sprake was van een kerkbestuur.

De tegenwerking van het calvinistische stadsbestuur was in die tijd groot, en zou het nog lang blijven. Het komt op een gegeven moment zelfs tot het dichttimmeren van de ruimte die voor de bijeenkomsten werd gebruikt. Men kiest daarom voor de (onzichtbare) illegaliteit.

Vanzelfsprekend had men toen geen eigen predikant. Een dominee uit Ost Friesland kwam 4 keer per jaar over voor de bediening van het avondmaal.

In 1659 beriep men de eerste eigen predikant. Collectereizen naar Duitsland, Denemarken en Zweden verschaften, naast vrijwillige bijdragen, de benodigde gelden.

Toestemming voor de kerkbouw werd verleend in 1694 (de verdraagzaamheid was duidelijk verbeterd!). De inwijding vond plaats in 1696. Ondanks veranderingen aan exterieur en interieur is de standplaats nog steeds dezelfde.

In 1818 vindt de gemeente aansluiting bij de bij Koninklijk Besluit (19 sept. 1818) opgerichte Evangelisch-Lutherse Kerk.

In 1924 stichtten vrijzinnige gemeenteleden een afdeling van de Algemene Vereeniging van Vrijzinnige Luthersen. Aangrenzend aan de kerk werd een gemeentezaal gebouwd, waar deze groep haar bijeenkomsten hield. Deze zaal is door de bouwstijl (Amsterdamse School) één van de bezienswaardigheden van de kerk.

Op hetzelfde terrein bevindt zich het Juffer Margaretha Gasthuis (na een ingrijpende restauratie in 1989 verbouwd tot 5 kleine woningen). Het aangrenzende oude weeshuis werd in 1989 verbouwd tot een verzameling kleine flats.

Het eerste orgel dateerde uit 1699, en werd in 1896 door het huidige vervangen.

In 2017 ging een lang gekoesterde wens in vervulling: de inwijding van de reconstructie van het Schnitger orgel dat de kerk had bezeten . Dit orgel wordt ingezet bij de cantate diensten, die met regelmaat in de kerk plaatsvinden.

N.B. Van de gemeente Groningen is een avondmaals loodje bekend.

Zie: Donga & van den Berg / Geslagen Verbeelding of www.Luthersepenningen.nl

Het adres van de kerk luidt: Haddingestraat 23, Groningen.