Lutherse gemeenten / Zuid-Holland / Gouda
Gouda
Volgens de archieven vond in 1623 een eerste Lutherse predicatie plaats. Deze zal vrijwel zeker tijdens een huisdienst zijn gehouden. Zoals elders was ook in Gouda de tegenwerking van de Calvinisten zeer groot. Dit leidde zelfs geruime tijd tot een preekverbod. Deze situatie bleef voortduren tot 1624. Na dit jaar werd de vrijheid van kerkdiensten (ook voor andere niet Calvinistische gemeenschappen) toegestaan. Een nieuwe kerk verving in 1630 de schuilkerk.
Ook werd het Lutherse Tamshofje gesticht.
De eerste kerkenraad werd bijeen geroepen in 1644. Door een aanhoudende groei van de gemeente moest reeds spoedig worden omgezien naar een grotere kerk. In 1680 kon men de Sint Joostkapel aankopen en aanpassen aan de Lutherse eredienst. De inwijding vond plaats in 1682. Bij die gelegenheid ontving de gemeente veel schenkingen: schilderijen (o.a. van Bijleveld), een doopbekken en zilveren avondmaals gerei.
Het orgel uit de Sint Janskerk werd in 1745 in de kerk geplaatst.
De kerk onderging veel restauraties. Te beginnen in 1806. Deze werd door de (toen nog Franse) overheid gefinancierd.
Pas in 1820 verkreeg de Lutherse gemeente tijdens de regering van koning Willem I staatssteun.
Medio 19e eeuw groeide de gemeente door toestroom van Hervormden die de sfeer in eigen kerk als te behoudend ervoeren.
De kerk bevindt zich aan de Lange Gouwe 134.
