Lutherse gemeenten / Noord-Holland / Alkmaar

Alkmaar

Als stichtingsdatum van de Lutherse gemeente van Alkmaar wordt officieel de datum 1638 aangehouden. Toch blijkt dat er in 1617 al een groep Lutherse protestanten was die een beroep op de Lutherse gemeente van Amsterdam deed om hen te steunen in een verzoek tot zelfstandigheid. Vooral Noren en Duitsers maakten naast een kleine groep Alkmaarders deel uit van deze kern.

In 1623 dringt de Calvinistische kerkenraad er bij het stadsbestuur op aan om de Lutherse kerkdiensten te verbieden. Desondanks blijkt uit de bronnen dat de Lutherse groep al een eigen predikant bezat. In 1638 werd de gemeente zelfstandig. De tegenwerking van Calvinistische zijde behoort dan nog niet tot het verleden!

De eerste bijeenkomsten vinden plaats in een oude branderij. Dankzij giften uit Scandinavië konden huizen worden gekocht aan “de sloot geleeghen aan de suydsijde van de oude vest”(tegenwoordig Oudegracht en Baangracht). De vroedschap verbiedt tevergeefs de samenkomsten, en gaat vervolgens tot afbraak over.

Vanaf 1642 kerkt men in een inderhaast opgetrokken houten gebouw ter plaatse. Dit wordt in 1690 vervangen door een stenen exemplaar, dat in 1692 kon worden ingewijd. Dit kerkje overleeft de aardbeving die de stad in 1692 treft!

Omdat de gemeente eind 17^e eeuw bij een procedure van een predikantsbenoeming zich niet aan de richtlijnen van de algemene kerkorde hield werd zij uit de Lutherse Fraterniteit gestoten. Zij sloot zich aan bij de “Christ Broederlijke Unie” oftewel de Haagse Unie (zie bijlage 2).

De 18^e eeuw was een tijd van voorspoed. De kerk kreeg veel schenkingen, zodat in 1754 een orgel kon worden gekocht. In 1782 verkreeg zij een grote erfenis ten behoeve van “haar armen en weeshuys”.

De kerkscheuring van 1792 (zie bijlage 3) ging aan haar voorbij. Men zocht geen aansluiting bij de “Herstelden”.

In 1818 sluit men zich aan bij de Evangelisch Lutherse Kerk in het Koninkrijk der Nederlanden (vanaf dat moment betaalde de rijksoverheid de traktementen van de predikanten!).

De 19^e eeuw was een tijd van verval. Veel bezittingen werden verkocht (in het Londense Victoria & Albert museum prijkt sinds 1880 het fraaie koorhek).

Vanaf de 20^e eeuw wordt actief samenwerking met andere kerkgenootschappen gezocht. Door de omstandigheden vinden vanaf 1940 zogenaamde Do-Re-Lu diensten plaats (Doopsgezind, Remonstrants en Luthers).Bij een ingrijpende restauratie wordt in de ruimte vóór de preekstoel een gemetseld gat ontdekt, dat vermoedelijk voor het stoken van turf gebruikt werd. Sinds 1987 is de gemeente gefuseerd met de Lutherse gemeente van De Rijp.

De kerk bevindt zich aan de Oude Gracht 187 1811 CD