Melodrama & De Rattenvanger van Hamelen

Luther Museum Amsterdam, Nieuwe Keizersgracht 570

Jed Wetz (stem), Artem Belogurov (piano) en Octavie Dostaler-Lalonde (cello) nemen u mee in een meeslepende serie melodramatische scenes. ‘Melodrama’ – een combinatie van muziek en gesproken en ook wel gezongen dialoog – geeft niet alleen een zekere gevoelslading aan, maar is ook een bepaalde vorm van voordracht en presentatie, een kunstvorm, die opgang deed vanaf de 18de tot aan begin 20ste eeuw.

Muziekhistoricus en voordrachtskunstenaar Jed Wentz, verbonden aan de Universiteit van Leiden en het Festival Oude Muziek Utrecht, is al langere tijd geboeid door de kenmerken van deze traditie in de voordrachtskunst. Bestuderen van archiefmateriaal is één ding, maar voor een beter begrip is het zelf beoefenen van deze presentatie-techniek een vruchtbare en verhelderende aanvulling op dit muziekhistorisch onderzoek.

Op deze zoektocht vond Jed Wentz fortepianist Artem Belogurov op zijn weg en samen hebben zij illustratief materiaal gevonden rondom het oude verhaal van de Rattenvanger van Hamelen, om er een CD van samen te stellen met een selectie van melodrama’s en solo pianomuziek: ‘The Pied Piper of Hamelin’.

De Rattenvanger van Hamelen
De Rattenvanger van Hamelen is als een sprookje door de gebroeders Grimm in de 19de eeuw bekend geworden en is zo gaan behoren tot de schat aan volksverhalen, die Europa rijk is, veelal met een opvoedkundige boodschap – een verhaal met een moraal, zoals in dit geval kan zijn: ‘verbreek geen eenmaal gedane belofte’. Maar er is meer …..

Historische gebeurtenis
In een stadskroniek van Hamelin, een stadje in Westfalen aan de rivier de Weser, uit 1384 is te lezen: ‘Het is 100 jaar geleden dat onze kinderen de stad verlieten’. Er zou zich in 1284 een tragedie hebben voorgedaan, waarbij een groep van 130 kinderen spoorloos zou zijn verdwenen. In de eeuwen daarna zijn tal van mogelijke oorzaken genoemd: een epidemie als de pest, een kinderkruistocht, hypnose dan wel een vlaag van massapsychose of een psychogenetische neurologische aandoening (dansziekte) of de verleiding door ronselaars, op zoek naar nieuwe bewoners voor de onderbevolkte streken in Oost-Europa, zijn maar een aantal van de geopperde verklaringen voor deze mysterieuze verdwijning.

Een terugkerend thema
Bij de gebroeders Grimm en bij Goethe is de sage literair vastgelegd en door Hugo Wolff op muziek gezet. Het thema bleef ook in de 20ste eeuw populair, terug te vinden in TV series, als ‘Kunt u mij de weg naar Hamelen vertellen, mijnheer?’; in Suske en Wiske als de Flierende Fluiter; in de popmuziek bij Queen en Led Zeppelin; bij Walt Disney en op Netflix. Het verhaal raakt aan nog altijd actuele thema’s als pandemie, bestuurlijke onbetrouwbaarheid, migratie en ontheemding.