Over het project
Het 250-jarig jubileum van het Oude Mannen- en Vrouwenhuis was voor het Luther Museum aanleiding om in het archief van de oud-bewoners van het huis te duiken. In het Stadsarchief Amsterdam bevonden zich vijftig dozen met daarin de zogenoemde “Staten (…) met aantekening betreffende opneming, burgerlijke staat, overlijden of vertrek en financiële toestand”. Dit bleken dozen vol met enveloppen te zijn. Bij binnenkomst van het huis kreeg iedere bewoner een envelop waarop persoonsinformatie werd genoteerd. In deze enveloppen werden de persoonlijke documenten bewaard die de bewoners met zich mee brachten. Dankzij de gemotiveerde vrijwilligers van het Luther Museum is het volledige archief in 2022 gedigitaliseerd. Het gaat hierbij om 7670 enveloppen uit de periode 1771 - 1944 en de gehele inhoud.
Vroege bewoners
De informatie die in deze enveloppen bewaard werd is erg uiteenlopend. Van de vroegste bewoners uit de achttiende eeuw zijn nauwelijks persoonlijke documenten bewaard gebleven, maar in de negentiende eeuw werd persoonsdocumentatie steeds belangrijker. Dit is duidelijk terug te zien in het archief. Vanaf de eerste helft van de negentiende eeuw zijn van veel bewoners documenten als geboorte-, doop-, en trouwaktes bewaard gebleven. In sommige enveloppen waren ook vaccinatiebewijzen of inventarisaties opgenomen van alle bezittingen van de nieuwe bewoner (welke hij of zij moest afstaan bij binnenkomst in het huis). Wanneer iemand recht had op een pensioen, een erfenis ontving, of verzekerd was, werd documentatie daarvan ook toegevoegd aan zijn of haar envelop.
Twintigste eeuw
Vanaf de jaren twintig van de twintigste eeuw waren enkele bewoners in het bezit van paspoorten of identiteitskaarten. Dit was enkel weggelegd voor bewoners met connecties in het buitenland. Vanaf de Tweede Wereldoorlog werden identiteitsbewijzen verplicht waardoor er van de bewoners die tijdens de oorlog in huis woonden dan ook veel persoonsbewijzen bewaard gebleven. Van hen is ook enorm veel documentatie met betrekking tot voedselbonnen bewaard gebleven.
Meer verhalen
De inhoud van deze enveloppen diende als basis voor de tentoonstelling Bewoners in Beeld (6 oktober 2022 - 8 januari 2023) in het Luther Museum. In deze tentoonstelling zijn 25 oud-bewoners uitgelicht. Deze 25 verhalen zijn maar een fractie van de verhalen die in het archief te vinden zijn. Dankzij de digitalisering kan iedereen via de website van het Luther Museum in het bewonersarchief duiken. Het Luther Museum hoopt zo dat nazaten van oud-bewoners en andere geïnteresseerden zelf met het archief aan de slag zullen gaan. Op deze manier kunnen we nog veel meer verhalen van bewoners ontdekken.
Heeft u verhaal over een oud bewoner als aanvulling op deze website? U kunt contact met ons opnemen via info@luthermuseum.nl
